Informacje spisowe wykorzystywane do analiz zmian demograficznych i społecznych Polski i innych krajów europejskich omówione zostały w odniesieniu do dwóch podstawowych zagadnień: charakteru procesów ostatnich dziesięcioleci (zmiany rodziny, mobilność terytorialna, zawodowa i społeczna, dynamika zmian) oraz rozwoju reprezentatywnych badań statystycznych, a także doskonalenia danych o ludności pochodzących z rejestrów. W artykule omówiono unikalne cechy informacji spisowych oraz ich wartość poznawczą dla identyfikacji elementów procesu zmiany i ciągłości w Polsce (w porównaniu z poprzednimi spisami powszechnymi), analizy porównawcze zmian zachodzących w Polsce i innych krajach, oszacowanie potrzeb społecznych wynikających z tych zmian oraz rozpoznanie społecznych grup ryzyka. Podkreślono również rolę informacji o strukturach demograficznych i społecznych w wielowymiarowej ocenie tego, jak polskie społeczeństwo radzi sobie ze zmianą i jakie ma szanse zrównać się z rewolucją techniczną i globalizacją przy jednoczesnej potrzebie zmniejszenia opóźnienia rozwojowego.
demografia, przemiany demograficzne, przemiany społeczne, spis ludności, statystyka demograficzna
Abramowska A. (2006), Sytuacja rodzinna osób starszych w Polsce w świetle wyników NSP 2002, Zeszyt nr 14, Sekcja Analiz Demograficznych, KND PAN
Abramowska A., Gourbin C., Wunsch G. (2005), Projections of the dependent elderly population by age, sex, and household composition: Scenarios for Belgium, Archives of Public Health, vol. 63, issue 5
Billari F. C. (2006), The transition to parenthood in European societies, [w:] Hantrais L., Philipov D., Billari F. C., Policy implications of changing family formation, „Population Studies”, No. 49, Council of Europe Publishing, Strasbourg
Coleman J. S. (1990), Foundations of social theory, Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press
De Beer J. (2006), An assessment of the tempo effect for future fertility in the European Union, „Research Note”, NIDI, The Hague
De Bruijn B. J. (1999), Foundations of demographic theory: choice, process, theory, Amsterdam: Thela Thesis
De Jong-Gierveld J., van Solinge H. (1995), Ageing and its consequences for the socio-medical system, „Population Studies”, No. 29, Council of Europe Press, Strasbourg
Frejka T., Sobotka T. (2008), Overview Chapter 1: Fertility in Europe: Diverse, delayed and below replacement, [w:] T. Frejka, J. Hoem, T. Sobotka, L. Toulemon, Childbearing Trends and Policies in Europe. An Overview, „Demographic Research”, vol. 19, Max Planck Demographic Institute, http://www.demographic-research.org/special/7/
Hantrais L. (2006), Living as a family in Europe, [w:] L. Hantrais, D. Philipov, F. C. Billari, Policy Implications of Changing Family Formation, „Population Studies”, No. 49, Council of Europe Publishing, Strasbourg
http://www.coe.int/t/e/social_cohesion/population/european_population_conference/Conference%20documentation.asp
Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004—2007 (2008), GUS
Jaźwińska E., Okólski M. (red.) (2001), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
Kotowska I. E. (2005), Europa wobec przeobrażeń rodziny. Czy potrzebna jest europejska strategia prorodzinna?, [w:] Radło M. J. (red.), Polska wobec redefinicji strategii lizbońskiej, Zielona Księga Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa- Gdańsk
Kotowska I. E. (2009), Zmiany modelu rodziny a zmiany aktywności zawodowej kobiet w Europie, [w:] I. E. Kotowska (red.), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
Lesthaeghe R., Moors G. (1996), Living arrangements, socio-economic position and values among young adults: a pattern description of France, West Germany, Belgium, and the Netherlands 1990, [w:] D. A. Coleman (ed.), Europe’s Population in the 1990, Oxford University Press
Lesthaeghe R., Surkyn J. (2002), New forms of household formation in Central and Eastern Europe: Are they related to newly emerging value orientations?, Interuniversity papers in demography IPD-WP, Brussels and Ghent: Interface Demography
Marciniak G., Kotowska I. E. (2008), Rozwój badań demograficzno-społecznych, GUS, „Wiadomości Statystyczne”, nr 10, GUS
Matysiak A. (2008), On the interdependencies between fertility and women’s labour supply, PhD thesis, Warsaw School of Economics
Migracje zagraniczne ludności 2002 (2004), GUS
Philipov D. (2006), Portrait of the family in Europe, [w:] Hantrais L., Philipov D., Billari F. C., Policy Implications of Changing Family Formation, „Population Studies”, No. 49, Council of Europe Publishing, Strasbourg
Salt J. (2005), Types of migration in Europe: implications and policy concerns, raport dla European Population Conference Demographic Challenges for Social Cohesion, Strasbourg 7—8 kwietnia 2005, EPC_2005_S3.1, Salt report
Siegers J. J., de Jong-Gierveld J. i van Imhoff E. (1991), Editors’ introduction, [w:] J. J. Siegers, J. de Jong-Gierveld i E. van Imhoff (red.), Female labour market behaviour and fertility: A rational-choice approach, Berlin: Springer
Slany K. (2004), Migracje zagraniczne w świetle narodowego spisu powszechnego 2002, [w:] Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2003, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa
Sobotka T., Toulemon L. (2008), Overview Chapter 4: Changing family and partnership behaviour: Common trends and persistent diversity across Europe, [w:] T. Frejka, J. Hoem, T. Sobotka, L. Toulemon, Childbearing Trends and Policies in Europe. An Overview, „Demographic Research”, vol. 19, Max Planck Demographic Institute, http://www.demographic-research.org/special/7/
UNECE (2006), Conference of European Statisticians. Recommendations for the 2010 Censuses of Population and Housing, prepared in cooperation with the EUROSTAT, New York and Geneva: United Nations
UNECE (2007), Measuring population and housing: Practices of UNECE countries in the 2000 round of censuses, New York and Geneva: United Nations
UN (2008), Principles and Recommendations for Population and Housing Censuses. Revision 2, „Statistical papers”, Series M, No. 67/Rev. 2, New York: United Nations
Willekens F. J. (1991), Understanding the interdependence between parallel careers, [w:] J. J. Siegers, J. de Jong-Gierveld, E. van Imhoff (red.), Female labour market behaviour and fertility: A rational-choice approach, Berlin: Springer
Willekens F. (1999), The life course: models and analysis, [w:] L. J. G. Van Wissen, P. A. Dykstra (eds.), Population Issues: An Interdisciplinary Focus, Dordrecht: Kluwer
Wóycicka I. (2009), Model opieki w Polsce, [w:] I. E. Kotowska (red.), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
Wróblewska W. (2006), Analiza umieralności w Polsce w latach 1970—2003. Dekompozycja zmian w oczekiwanym trwaniu życia noworodka, „Studia Demograficzne”, nr 1 (149)
